Memory of Students' Uprising in June 1988. ၁၉၈၈ ဂြ်န္လ သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားတဦး ----- အပုိင္း (၁) 

 

Photo- Ko Chan Aye ( ဇြန္ သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားတဦး၊ ဖုိ႔၀ိန္းၿမိဳ႔ ကုိ စတင္ အ ေၿခခ် ၿပီး Burmese Community ကုိ တည္ေဆာက္ေပးခဲ့သူ။)

၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ေက်ာင္းသားအေရးအခင္း တြင္ မိမိ ပါ၀င္ ပက္သက္ ခဲ့သည့္ အေတြ႔အၾကဳံမ်ား ကုိ ေရးသားမွ်ေ၀ဖုိ႔ အၾကိမ္ၾကိမ္စိတ္ကူးမိ ေသာ္လည္း၊ ၿဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ၿဖစ္စဥ္ အစ အဆုံး တစ္ခုလုံးတြင္ မပါ၀င္ ခဲ့သၿဖင့္ ေရးသားေဖာ္ၿပရန္ အခက္အခဲမ်ားရွိခဲ့ပါသည္။

အခု ေတာ့ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ဇြန္လ အေရးအခင္း ၿဖစ္ပြားခဲ့မႈ သည္ ႏွစ္ ၃၀ ေက်ာ္ တုိင္ခဲ့သလုိ၊ ပါ၀င္ပက္သက္ခဲ့ သူမ်ားမွာ လည္း တေၿဖးေၿဖး နည္းပါးလာေနပါၿပီ။

ထုိစဥ္ က အေရးအခင္းတြင္ တက္ၾကြစြာ ပါ၀င္ခဲ့ၾကေသာ လုပ္ေဖာ္ ကုိင္ဖက္ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူ မ်ား တခ်ိဳ႔ ပင္ ကြယ္လြန္ သြားၾကၿပီ။ လက္ရွိ က်န္ရွိေသာ လုပ္ေဖာ္ ကုိင္ဖက္ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူမ်ားပင္ အသက္အားၿဖင့္ ၅၀ ေက်ာ္ တန္း ကုိ ေရာက္ရွိေနၾကပါၿပီ။ ဇြန္ ေက်ာင္းသား အေရးအခင္းတြင္ ပါဝင္ခဲ့ၾကသည့္ သူမ်ား၏ နာမည္မ်ား ကို ပင္ မ မွတ္မိေတာ့ပါ။

ထုိ႔ေၾကာင့္ စာေရးသူ အေနနဲ႔ ၾကိဳတင္ ၀န္ခံပါရေစ။ တခ်ိဳ႔ ၿဖစ္ရပ္ မ်ား ကုိ နာမည္၊ အခ်ိန္၊ေန႔စြဲ တိတိက်က် ပါရွိေလ့မည္မဟုတ္ပါ။ ၿဖစ္စဥ္ မ်ား မွာ လည္း ၿပည့္စုံလိမ့္မယ္မဟုတ္ပါ။ မိမိေရးသားသည့္ အေၾကာင္းအရာ သည္ မိမိ ပါ၀င္ခဲ့ ေသာ အေတြ႔အၾကဳံမွ်သာ ၿဖစ္သည္။ လိုအပ္ခ်က္မ်ားရွိခဲ့ရင္ ျဖည့္စြက္ေပးၾကဖို႔ ကိုလည္း ေမွ်ာ္လင့္မိသည္။

မိမိေရးသားသည့္ အေၾကာင္းအရာသည္ သမုိင္း၀င္ မြန္ၿမတ္လွေသာ ဇြန္လ အေရးအခင္းၾကီး၏ သမုိင္းမဟုတ္ေၾကာင္း ၾကိဳတင္အသိေပး ပါရေစ။

သမုိင္းသုေတသီ၊ သမုိင္းဆရာ မ်ား၊ စာေရးဆရာမ်ားကဲ့သုိ႔လည္း ခန္႔ခန္႔ညားညား မေရးတက္ေၾကာင္းလည္း ၀န္ခံပါသည္။

သုိ႔ေသာ္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္တြင္ ၿဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ဇြန္လ ေက်ာင္းသား အေရးအခင္း တြင္ တေထာင့္တေနရာ က ပါ၀င္ခဲ့ေသာ မိမိ၏ အေတြ႔အၾကဳံမ်ားကုိ မွ်ေ၀ၿခင္းသာၿဖစ္ပါသည္။

***************************************************************************

အခ်ိန္က ၁၉၈၈ ဇြန္ လ ပါ။

၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈ အေရးအခင္းသည္ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူ လႈပ္ရွားမႈမ်ား ႏွင့္ မိဖ ၿပည္သူလူထုအားလုံး တက္ၾကြစြာ ပါ၀င္ခဲ့ၾက သည့္ ၈၈၈၈ ရွစ္ေလးလုံ အေရးေတာ္ ပုံၾကီး ကို ခ်ိတ္ဆက္ေပးခဲ့သည့္ ၿဖစ္စဥ္ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈ ဆုိလွ်င္ မမွားဘူးလုိ႔ ထင္ပါသည္။

အေၾကာင္းမွာ ဇြန္လ ေက်ာင္းသားအေရးအခင္း မတုိင္မွီ ေငြစကၠဴ အေရးအခင္း၊ မတ္လ ဖုန္းေမာ္ အေရးအခင္း၊ အင္းလ်ားကန္ေဘာင္ တံတားနီ အေရးအခင္းေတြ စသၿဖင့္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားသပိတ္ေတြ ဆက္တုိက္ ၿဖစ္ပြားခဲ့ၾကလုိ႔ ပါ။

မတ္လ အေရးအခင္းၿပီးေတာ့ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းေတြ ကုိ ပိတ္ထားခံလုိက္ရတယ္။ နယ္ က လာတက္ၾကတဲ့ သူငယ္ခ်င္းေတြ လည္း နယ္ၿပန္ၾက။ ရပ္ကြက္ ထဲမွာလည္း ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ မွာ ေက်ာင္းအတူတူ တက္ေနၾကတ့ဲ သူငယ္ခ်င္းေတြ လက္ဘက္ရည္ ဆုိင္ မွာ တီးတုိးတီးတုိးနဲ႔ မတ္လ ဖုန္းေမာ္ အေရးအခင္း၊ အင္းလ်ားကန္ေဘာင္ တံတားနီ အေရးအခင္းေတြ အေၾကာင္း စၿမဳံ႔ၿပန္ေနခဲ့ၾကရတဲ့ အခ်ိန္ေပါ့။

ထုိစဥ္ ..က်ေနာ္ က ရန္ကင္းၿမိဳ႔နယ္မွာ ေနၿပီး၊ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ( ပင္မ) မွာ ဓာတုေဗဒ ဘာသာ ၿဖင့္ ေနာက္ဆုံးႏွစ္ ကုိ သင္ၾကားေနတဲ့ အခ်ိန္ပါ။

မတ္လ အေရးအခင္းၿပီးေတာ့ ဘာေတြ ၿဖစ္မလဲ၊ ဘာေတြ ေၿပာင္းလဲမႈ ေတြ ရွိလာမလဲ ဆုိတာ သိခ်င္လုိ႔ ဘီဘီစီ၊ ဗြီအုိေအ တုိ႔ ကုိ ေန႔စဥ္ နားထုိင္ေနရတဲ့ အခ်ိန္ေပါ့။

နားေထာင္ၿပီးရင္ ရန္ကင္း ရဲစခန္းနားမွာ ဖြင့္ထားတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လက္ဘက္ရည္ဆုိင္ မွာ သူငယ္ခ်င္းေတြ စု ၿပီး ၀မ္းနည္း စြာ စကားေၿပာေလ့ရွိတယ္။

အင္းယားကန္ေဘာင္ကိစၥေတြ၊ ဖမ္းဆီးခံထားရတဲ့ ရုပ္ရွင္ မင္းသားၾကီး ဦးေအာင္လြင္ ရဲ႕ သားသမီးေတြ အေၾကာင္း၊ အခ်ဳပ္ကားေပၚမွာ မြန္းၿပီးေသဆံုးရတ့ဲကိစၥေတြ၊ လက္ရိွအဖမ္းခံေနရတဲ့ အတန္းေဖာ္ သူငယ္ခ်င္းေတြ အေၾကာင္း၊ မတ္လ ေက်ာင္းသားအေရးအခင္းမွာ ဖမ္းဆီးခံေနၾကရတဲ့ ရက္ကြက္ ထဲ က တကၠသုိလ္ေက်ာင္းသားေတြ အေၾကာင္းလည္းပါတယ္။

ဒီထဲ မွာ ေတးဂီတ အႏုပညာနဲ႔ ပက္သက္ၿပီး က်ေနာ္တုိ႔ အားက်ခဲ့တဲ့ ၊ ရန္ကင္း ၄ ရပ္ကြက္ မွာ ေန ထုိင္တဲ့ ကုိမုိးၿမင့္၊ ကုိေက်ာ္သက္ တုိ႔အေၾကာင္းလည္းပါတယ္။

(ဆက္ရန္- ေမွ်ာ္)

The protests began as a student movement and were organised largely by university students at the Rangoon Arts and Sciences University and the Rangoon Institute of Technology (RIT).