-ျမတ္စုိး -
မဇၥ်ိမ သတင္း
ၾကာသပေတးေန႔၊ ဇြန္လ 04 2009 14:21 - ျမန္မာစံေတာ္ခ်ိန္
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ရွစ္ေလးလုံး ဒီမုိကေရစီအေရးေတာ္ပုံၾကီး ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီးေနာက္၊ မၾကာခင္မွာပဲ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ဒီမုိကေရစီေရးလႈပ္ရွားမႈ တီယန္မင္ အေရးေတာ္ပုံၾကီး ဆက္တုိက္ဆုိသလုိ ျဖစ္ပြားခဲ့တယ္။ ၁၉၈၉ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ဒီမုိကေရစီေရးလႈပ္ရွားမႈ တီယန္မင္ အေရးေတာ္ပုံဟာ ယေန႔ေတာ့ အႏွစ္ ၂ဝ ျပည့္ေျမာက္ခဲ့ပါၿပီ။
ဒီ အႏွစ္ ၂ဝ ျပည့္ အထိမ္းအမွတ္ကုိ ျပည္ပေရာက္ တ႐ုတ္လူမ်ဳိး ဒီမုိကေရစီအေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားက အထိမ္းအမွတ္ အခမ္းအနားေတြကုိ ေနရာအႏွံ႔အျပားမွာ က်င္းပေနၾကေပမယ့္၊ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံတြင္း ေနထုိင္ေနၾကတဲ့ ၁၉၈ဝ ဆယ္စုႏွစ္ ေနာက္ပုိင္းမွာ ေမြးဖြားခဲ့ၾကတဲ့ သန္း ၂ဝဝ ေက်ာ္ရွိေလာက္ရွိတဲ့ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူ လူငယ္အမ်ားစုကေတာ့ တီယန္မင္ အေရးေတာ္ပုံကုိ သိရွိၾကသူ နည္းပါးလာသလုိ၊ စိတ္ဝင္တစားေျပာဆုိမႈေတြ မျပသၾကေတာ့ဘူးလုိ႔ ႏုိင္ငံျခား သတင္းမီဒီယာေတြမွာ ေဖာ္ျပေနၾကပါတယ္။
၁၉၈ဝ ခုႏွစ္ ပတ္ဝန္းက်င္ကာလမွာ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံဟာ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ ပါတီရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈေအာက္မွာ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ၊ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ ဘာသာေရး ဖိႏွိပ္မႈေတြ၊ စီးပြားေရးကပ္ဆုိက္မႈေတြ၊ ကြန္ၿမဴနစ္ပါတီ ႏွင့္ အစုိးရအတြင္း အက်င့္ပ်က္ခ်စားမႈေတြ၊ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈေတြ၊ လူအခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ၊ ေဒသတြင္း မတည္ၿငိမ္မႈ အက်ပ္အတည္းေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ခဲ့ၾကရတယ္။
မ်က္ေမွာက္ကာလရွိ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံဟာ ၁၉၈ဝ ခုႏွစ္ ကာလေတြကထက္ စာရင္ အမ်ားၾကီး တုိးတက္ေျပာင္းလဲလာေနတယ္ဆုိတာ ႏုိင္ငံတကာက အသိအမွတ္ျပဳ လက္ခံလာတာ ေတြ႔လာရတယ္။ ဒီလုိ စီးပြားေရး၊ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရးေတြ တုိးတက္လာတဲ့ အဓိက အေၾကာင္းအရင္းကေတာ့ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ အက်ဳိးစီးပြားထက္၊ တုိင္းျပည္ရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားကုိ ေရွး႐ႈၿပီး အင္မတန္မွ လွ်ဳိ႕ဝွက္ဆန္းၾကယ္စြာ ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ျပတ္ျပတ္သားသား ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကတဲ့ မဟာတံတုိင္းၾကီး ေနာက္ကြယ္က မွန္ကန္တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြေၾကာင့္ ဆုိရင္လည္း မမွားပါဘူး။
ဒီလုိ မွန္ကန္တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကုိ ျပဳလုပ္လာႏုိင္ခဲ့ၾကလုိ႔လည္း ဒီကေန႔ သန္း ၂ဝဝ ေက်ာ္ရွိတဲ့ အသက္ ၂ဝ ႏွစ္အရြယ္ တ႐ုတ္လူငယ္ေတြဟာ တီယန္မင္ အေရးေတာ္ပုံကုိ စိတ္ဝင္စားမႈ နည္းပါးလာခဲ့ရတယ္။ တကယ္ေတာ့ တကမၻာလုံးက အသိအမွတ္ျပဳထားျခင္း ခံေနရတဲ့ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံရဲ႕ လက္ရွိ တုိးတက္ေျပာင္းလဲေနမႈေတြဟာ တီယန္မင္ အေရးေတာ္ပုံၾကီးရဲ႕ အက်ဳိးေက်းဇူးေၾကာင့္ ဆုိတာကေတာ့ ဘယ္သူမွ ျငင္းလုိ႔ရမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္လည္း တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္အစုိးရဟာ တပါတီအာဏာရွင္စနစ္နဲ႔ ႏုိင္ငံေရးလြတ္လပ္ခြင့္ေတြကုိေတာ့ ဆက္လက္ထိန္းခ်ဳပ္ထားဆဲ၊ ျမန္မာႏုိင္ငံလုိ ေဒသတြင္း စစ္အာဏာရွင္ေတြကုိ အားေပးေထာက္ခံေနဆဲမုိ႔ ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ ျပစ္တင္ေဝဖန္မႈေတြကုိ ဆက္လက္ရင္ဆုိင္ေနရဆဲပါ။
တီယန္မင္ အေရးေတာ္ပုံၾကီး ဘယ္လုိ စတင္ခဲ့သလဲ
အမွန္ေတာ့ တီယန္မင္ အေရးေတာ္ပုံၾကီးဟာ ၁၉၈၇ ဒီဇင္ဘာလမွာ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး ဟူေယာင္ဘန္း (Hu Yaobang) ကုိ ပါတီမွ အတင္းအက်ပ္ အနားယူခဲ့ေစျခင္းမွ စတင္ခဲ့တယ္ဆုိရင္ မမွားပါဘူး။
တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး ဟူေယာင္ဘန္း (Hu Yaobang) ဟာ လြတ္လပ္စြာ ေဟာေျပာမႈ၊ လြတ္လပ္စြာ ပုံႏွိပ္ထုတ္ေဝခြင့္ေတြကုိ ႏုိင္ငံအတြင္း အတုိင္းအတာတခု အားေပးခြင့္ျပဳခဲ့မႈဟာ တ႐ုတ္ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြ၊ ပညာတတ္ လူလတ္တန္းစားေတြနဲ႔ ပါတီအတြင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ လုိလားသူေတြရဲ႕ ေထာက္ခံမႈေတြကုိ အေတာ္ေလး ရရွိခဲ့တယ္။
၁၉၈ဝ ခုႏွစ္ ေနာက္ပုိင္းမွာ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး ဟူေယာင္ဘန္း (Hu Yaobang) ဟာ ပြင့္လင္းၿပီး၊ ပါတီအတြင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကုိ လုိလားသူ တေယာက္အျဖစ္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမွာ ထင္ရွားလာခဲ့တယ္။ ဒီလုိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကုိ လုိလားသူတေယာက္ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ပါတီအတြင္း သေဘာထားတင္းမားတဲ့ ေရွး႐ုိးစြဲ အစြန္းေရာက္ ပါတီေခါင္းေဆာင္းမ်ားအၾကားမွာ သေဘာထားတင္းမာမႈေတြ၊ ပဋိပကၡေတြ ၾကီးထြားလာခဲ့ၾကတယ္။ ဒီလုိ သေဘာထား တင္းမာမႈေတြ၊ ပဋိပကၡေတြ ၾကီးထြားလာခဲ့တာေၾကာင့္ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္မွာ ပါတီမွ အတင္းအက်ပ္ အနားယူမႈ ျပဳလုပ္ျခင္းခံခဲ့ရတယ္။
တနည္းအားျဖင့္ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ေခါင္းေဆာင္ေတြအၾကားမွာ သူ႔ကုိ ဆုိဗီယက္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီကုိ ယိမ္းယုိင္သူ၊ ဆုိဗီယက္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ အေထြအေထြ အတြင္းေရးမႉး မီေခးဂုိဘာေခ်ာ့ဗ္ရဲ႕ အေတြးအေခၚကို လက္ခံယုံၾကည္သူလုိ႔ စြပ္စြဲမႈေတြ ရွိခဲ့တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က ဆုိဗီယက္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ အေထြအေထြ အတြင္းေရးမႉး မီေခးဂုိဘာေခ်ာ့ဗ္ဟာ သူ႔ရဲ႕ Glasnost (Openness) ႏွင့္ Perestroika (Restructuring) ကုိ ဆုိဗီယက္ ျပည္ေထာင္စုအတြင္း အားေပးလုပ္ေဆာင္ေနခ်ိန္မုိ႔၊ တ႐ုတ္နည္း တ႐ုတ္ဟန္နဲ႔ ခ်ီတက္လုိၾကတဲ့ ေရွး႐ုိးစြဲ အစြန္းေရာက္ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ေခါင္းေဆာင္ေတြအၾကား ဒီလုိစြပ္စြဲမႈေတြ ရွိခဲ့ၾကတာပါ။
ေဂၚဘာေခ်ာ့ဗ္ရဲ႕ Perestroika နဲ႔ glasnost ႏုိင္ငံေရး အေတြးအေခၚဟာ ေနာက္ပုိင္းမွာ ဘာလင္တံတုိင္းၾကီး ၿပိဳက်ခဲ့ၿပီး အေရွ႕နဲ႔ အေနာက္ ဂ်ာမန္ ႏွစ္ႏုိင္ငံ ေပါင္းစည္းႏုိင္ခဲ့သလုိ၊ အေရွ႕ဥေရာပ ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ လြတ္ေျမာက္ေရးကုိ ရရွိေစခဲ့တယ္။ ေဂၚဘာေခ်ာ့ဗ္ရဲ႕ Perestroika နဲ႔ glasnost ႏုိင္ငံေရးအေတြးအေခၚဟာ အေရွ႕ဥေရာပ ႏုိင္ငံေတြသာမက အာရွတုိက္ရွိ ကြန္ျမဴနစ္ ႏုိင္ငံေတြ၊ အာဏာရွင္ႏုိင္ငံေတြကုိ ႐ုိက္ခတ္ခဲ့ၿပီး၊ ႏုိင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျပဳလုပ္ဖုိ႔အတြက္ တြန္းအားေပးလာခဲ့တယ္။
တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး ဟူေယာင္ဘန္းကုိ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္မွာ ပါတီမွ အတင္းအက်ပ္ အနားေပးခဲ့စဥ္က တ႐ုတ္ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြ၊ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းဆရာ၊ ဆရာမေတြက တီယန္မင္စကြဲမွာ ဆႏၵျပမႈ အနည္းအက်ဥ္း ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္ တီယန္မင္စကြဲ ဆႏၵျပပြဲမွာ ပီကင္းတကၠသုိလ္ ေက်ာင္းဆရာမ တေယာက္က အခုလုိ ေဟာေျပာခဲ့တာ မွတ္မိပါေသးတယ္။ “ငါတုိ႔ ကမၻာၾကီးကုိ သိေစခ်င္တယ္။ ငါတုိ႔ဟာ ငါတုိ႔ တုိင္းျပည္မွာ အက်ဥ္းသားေတြ ျဖစ္ေနၾကၿပီ” – “ We want the world to know that we are prisoners in our own country.” သူမရဲ႕ ေဟာေျပာလႈံ႔ေဆာ္မႈဟာ တ႐ုတ္လူငယ္ေတြ၊ ဒီမုိကေရစီလုိလားသူေတြ၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ လုိလားသူေတြ အေနနဲ႔ တ႐ုတ္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီအတြင္း သေဘာထားတင္းမာသူေတြကုိ ဆန္႔က်င္ၾကဖုိ႔ တပ္လွန္႔ႏႈိးေဆာ္ခဲ့တယ္။
Zhao Ziyang speaks on 19 May 1989. Behind him, the State Council Premier, Wen Jiabao, is present (2nd from right in black). This was Zhao's last public appearance before he was placed under house-arrest, where he remained until his death၁၉၈၉ ခုႏွစ္မွာ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး ဟူဟာ ႏွလုံးေရာဂါနဲ႔ ကြယ္လြန္ခဲ့တယ္။ တီယန္မင္စကြဲယားမွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ သူ႔ရဲ႕ စ်ာပနအခမ္းအနားကုိ တ႐ုတ္လူငယ္မ်ား၊ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ား၊ ပညာတတ္ လူလတ္တန္းစားမ်ား၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ လုိလားသူေတြက မေက်မနပ္ျဖစ္ကာ စတင္ဆႏၵျပမႈေတြကုိ ျပဳလုပ္လာခဲ့ၾကတယ္။ ဒီဆႏၵျပပြဲကုိ ဟူေယာင္ဘန္း (Hu Yaobang) ရာထူးကုိ ဆက္ခံခဲ့သူ ေက်ာက္က်ိယန္ (Zho Ziyang) လာေရာက္ေတြ႔ဆုံခဲ့တယ္။ ဆႏၵျပသူေတြရဲ႕ ခံစားခ်က္ေတြကုိ နားလည္ပါေၾကာင္းနဲ႔ ဆႏၵျပပြဲေတြကုိ ရပ္ေပးဖုိ႔ ေမတၱာရပ္ခံခဲ့တယ္။ ဆႏၵျပသူေတြကုိ စာနာစိတ္ျပသခဲ့မႈေၾကာင့္ တ႐ုတ္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီက အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး ေက်ာက္က်ိယန္ (Zho Ziyang) ကုိ ကြယ္လြန္တဲ့အထိ ေနအိမ္မွာ အက်ယ္ခ်ဳပ္ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္း ခံခဲ့ရသလုိ၊ ဆႏၵျပပြဲေတြဟာလည္း တေန႔ထက္တေန႔ ၾကီးထြားလာခဲ့တာပါ။ ေနာက္ဆုံးမွာေတာ့ ဆႏၵျပမႈေတြကုိ တ႐ုတ္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ အမိန္႔အာဏာအရ စစ္တပ္က ၿဖိဳခြဲျခင္း ခံခဲ့ရပါတယ္။
၈၈၈၈ နဲ႔ တီယန္မင္
တီယန္မင္ အေရးအခင္း ျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမွာ ေခါင္းေဆာင္မႈအပုိင္းေကာ၊ မူဝါဒအပုိင္းပါ သိသာထင္ရွား တုိးတက္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကုိ ျပဳလုပ္ခဲ့ေပမယ့္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာေတာ့ ၈ ေလးလုံး အေရးေတာ္ပံုအၿပီး အႏွစ္ ၂ဝ ကာလမွာ ေခါင္းေဆာင္မႈမေျပာင္း၊ မူဝါဒ မေျပာင္းေသးဘဲ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ျပန္လည္ထူေထာင္ဖုိ႔ နအဖ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြက ဆက္လက္ ၾကိဳးစားေနၾကဆဲပါ။ တရုတ္ကြန္ၿမဴနစ္ပါတီဟာ မဟာတံတုိင္းၾကီးေနာက္ကြယ္ကေန ဘယ္လုိၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲမႈေတြကုိ ၿပဳလုပ္ခဲ့သလဲဆုိတာ ဆက္လက္ဖတ္ရွဳ႕ႏုိင္ပါတယ္။
မဟာတံတုိင္းၾကီး ေနာက္ကြယ္က ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲမႈမ်ား
China and Burma
Rest of your post
No comments:
Post a Comment